Chúa bảo rằng: “ Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó. Phúc thay ai hiền lành. Phúc thay ai sầu khổ ….”
Xưa nay chỉ nghe người ta bảo với nhau rằng: “Anh thật có phúc vì được giàu sang, có phúc vì được thăng chức tăng lương, thật có phúc vì được vợ đẹp con khôn….” Biết bao những cái tốt đẹp mà mọi người mong được có, mà ai có được thì người ta bảo đấy là có phúc. Chưa thấy ai chúc mừng ai vì có phúc được nghèo khó hay sầu khổ, hiền lành. “Hiền quá hóa ngu!” ! – người ta thường bảo với nhau như vậy. “Tâm hồn nghèo khó” ư? – không bị họ chê là dại, thì cũng dè bỉu: “một lần khiêm tốn bằng bốn lần tự kiêu”. Thế thì “Sầu khổ” lại càng là điều không ai muốn.
Chúa bảo rằng: “Khốn khổ thay cho anh là kẻ giàu có”. Người giàu có xưa nay chỉ được người ta khen, được người ta xuýt xoa mà bảo rằng “sao mà sung sướng thế, sao mà giàu sang thế” chứ nào có ai tặc lưỡi mà bảo rằng “tội nghiệp cho anh vì anh giàu có” !
Trong nhận thức của mọi người hẳn nhiện tự lúc nào đã tồn tại 2 khái niệm đơn giản: “Phúc” – là những thứ mọi người mong có được, và “Họa” – là những điều mọi người chẳng ai mong đợi.
Không phải Chúa muốn dạy con người đi ngược với những cảm xúc tự nhiên của người ta ở đời, nhưng tôi biết, cái “Phúc” mà Chúa muốn nói đến là “Phúc Đức”, còn cái Phúc mà con người thường dễ dàng cảm nhận được trong đời sống, cũng như mong mỏi có được, đó là “Phúc Lộc”. Phúc Lôc thì chỉ tồn tại được ở đời này thôi, phù du như cánh bèo trôi, thoáng được thoáng mất, mà một sự thật phũ phàng là người thường có được nhiều phúc lộc lại đánh rơi đi nhiều đạo đức hơn người khác. Chẳng thế mà Chúa bảo “Người giàu có khó vào Nước Trời”…
Chữ Phúc và chữ Họa là hai phạm trù trái ngược nhau, mà kỳ lạ sao khi viết sang chữ Hán lại có nhiều điểm tương đồng. Trong chữ Phúc (福) là có chữ “điền” ý chỉ đất đai, có chữ “nhất” ý chỉ trên nhất, trước nhất, có chữ “khẩu” là lời nói. Thầy tôi ngày xưa có lần bảo rằng: “ Người có đất đai có của cải thì lời nói cũng có giá trị nhất. Ấy là tiền của và quyền lực thường đi song song với nhau. Và người đời thường gọi người ấy là người có “Phúc” – đó là ý nghĩa cấu tạo của chữ Phúc.
Còn chữ Họa (祸) cũng có chữ “khẩu” – nghĩa là lời nói hay cái miệng, rồi lại có chữ “nội” nghĩa là bên trong, sâu xa trong chữ nội có bao hàm cả chữ “nhân” – con người. Tôi chưa bao giờ nghe thầy giải thích về chữ này, nhưng tôi nghĩ : Họa là bắt nguồn từ bản thân con người mà ra họa, tự bản thân con người tạo ra họa cho mình và cho mọi người, mà họa chủ yếu là từ do cái miệng. Nói một câu khiếm nhã trong ngày vui của người khác mà bị bài xích xỉ vả - đó là họa do cái miệng mà ra. Lớn tiếng khoe khoang tiền của để bị đạo chích viếng nhà – đó cũng là họa do cái miệng. Chặt phá rừng bừa bãi và săn bắt thú rừng vô tội vạ để dẫn đến lũ lụt, voi dữ xuống phá bản làng – đó cũng là cái họa do con người tự tạo ra và làm ảnh hưởng người khác. Con vật có tội tình gì đâu?!
Có ai mong cho người thân mình bớt có phúc không? Thế mà tôi lại đang mong điều ấy. Thấy anh trai mình càng ngày công việc càng thuận lợi, trong lòng chưa kịp vui thì lại thấy nhiều chán nản. Nhà cửa đất đai mua thêm, nhân công thì cứ tăng lên mãi, nhưng tần suất về thăm nhà thăm ba mẹ thì cứ giảm dần rồi cuối cùng là cắt giảm hẳn như các công ty cắt giảm biên chế. Trước kia, mỗi lần chở các cháu về thăm ông bà nội, bao giờ mẹ tôi cho thứ gì anh chị cũng rất vui vẻ nhận, khi thì hộp bánh bịch kẹo, hay con cá tươi hoặc tô thịt kho ngon lành. Bây giờ, không thứ gì cho mà anh chị nhận. Các cháu cũng quên mất mặt ông bà và các cô chú, đến nhà rồi mà nhất định không chịu vào. Mẹ tôi thường nói đỡ các cháu: “nó lớn rồi, thấy các cô tụi nó mắc cỡ không dám vào ấy mà…” Có lần, mẹ tôi cho thằng cháu trái hồng, nó nhất định không chịu nhận. Ba nó phải quát: “cầm lấy” nó mới chìa tay nhận. Ra đến cửa, nó lén để tay xuống người rồi thả rơi trái hồng cho nó lăn sang tận nhà hàng xóm. Đôi mắt của đứa bé gái nhà hàng xóm sáng lên nhìn chăm chăm trái hồng đang lăn về phía mình mà còn lấm lét chưa dám nhặt. Tôi phải quay mặt đi để cho nó yên tâm rằng hành động “tội lỗi” của nó sẽ không ai phát hiện nếu nó muốn nhặt !
Muối là để ướp, để muối thứ khác, nhưng nếu muối mà nhạt đi rồi thì lấy gì mà muối cho nó mặn trở lại?
Đạo đức cũng như muối vậy thôi. Ba mẹ là muối men đạo đức cho con cái, ba mẹ mà đã nhạt nhẽo đạo đời rồi, thì lấy gì mà ướp cho con cái nên người đạo đức ?!
